Ένας από τους στόχους της µοντέρνας κτηνιατρικής ειναι ο έλεγχος του πόνου στα κατοικίδια µας. Γνωρίζουµε οτι οι επεµβάσεις στα σπλάχνα, (στείρωση, επεµβάσεις στο έντερο, την ουρήθρα, τον προστάτη κλπ) οι ορθοπαιδικές επεµβάσεις και αυτές στα µάτια και τα δόντια είναι επώδυνες.
Όπως µετά από κάθε επέµβαση ρωτάτε τον κτηνίατρο αν θα σας γράψει αντιβιοτικό, έτσι από εδώ και πέρα θα του ζητάτε να σας γράψει και παυσίπονα µετά και από την πιο απλή επέµβαση (στείρωση ας πούµε).Τα ζώα πονούν. Και πονούν το ίδιο έντονα όπως εµείς.
Όµως το DNA τους τα έχει διδάξει τον σιωπηλό πόνο. Εδώ και εκατοµµύρια χρόνια, αν στην ελεύθερη φύση το ζώο διαλαλούσε τον πόνο του, τότε από θηρευτής θα γινόταν θήραµα. Έτσι έµαθε να υποφέρει βουβά. Δουλειά δική µας είναι να ανακαλύψουµε τον πόνο, όταν υπάρχει, και να τον ελέγξουµε.
Ο ιδιοκτήτης εκφράζει απορία και συνήθως αµφιβάλει όταν του περιγράφω µια κατάσταση σαν επώδυνη (οστεοαρθρίτιδα, χαλασµένα δόντια) επειδή απλά δεν παρατηρεί κάποια αλλαγή στη συµπεριφορά του τετράποδου φίλου του που θα του θύµιζε πόνο (µε τα ανθρώπινα δεδοµένα φυσικά). Τα ζώα εκφράζουν τον πόνο µε την δική τους γλώσσα.
Κατ αρχήν να ξεκαθαρίσουµε ότι όταν ένα ζώο “τρώει και πίνει” δεν σηµαίνει οτι ταυτόχρονα για κάποια αιτία δεν µπορεί να πονάει. Η λήψη τροφής ειναι η κάλυψη των θρεπτικών αναγκών για επιβίωση.
Τα ζώα που έχουν επώδυνες αρθρώσεις ξαπλώνουν και κοιµούνται περισσότερες ώρες. Λανθασµένα θεωρούµε οτι το ηλικιωµένο ζώο κοιµάται περισσότερο επειδή απλά γέρασε. Ξαπλωµένο πονάει λιγότερο κι έτσι προτιµάει αυτή τη στάση.
Σε ορισµένες περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας, το ζώο γλείφει έντονα το δέρµα πάνω από την πονεµένη άρθρωση.
Ο σκύλος που πάσχει από οστεοαρθρίτιδα σταµατάει γρήγορα στη βόλτα να προηγείται και να µυρίζει ενθουσιασµένος και συνεχίζει ακολουθώντας σας µε βαρύ βήµα και κοπιώδη αναπνοή. Πονάει. H γάτα που πάσχει από οστεοαρθρίτιδα µειώνει το ύψος του άλµατος της, δεν µπορεί να πηδήξει εύκολα στα ντουλάπια της κουζίνας
Υπάρχουν φορές που ηλικιωµένες γάτες κάνουν την ανάγκη τους εκτός λεκάνης και λανθασµένα θεωρούµε οτι εχουν ακράτεια λόγω ηλικίας.
Στην πραγµατικότητα ο πόνος στις αρθρώσεις είναι τόσο έντονος που δεν µπορούν να πηδήξουν στη λεκάνη για να κάνουν την ανάγκη τους. Πρέπει να γνωρίζουµε ότι ο ήχος «πρρρρρ» που βγάζει η γάτα για να δείξει την ικανοποίησή της είναι ακριβώς ο ίδιος όταν βρίσκεται σε µεγάλη ένταση από πόνο. Τα ζώα που πονούν αλλάζουν τις συνήθειες ύπνου και κρεβατιού.
Έτσι, µπορεί να βρείτε το κατοικίδιό σας κρυµµένο σε καινούργιο µέρος. Ψάχνει να ανακαλύψει τρόπους να µειώσει τον πόνο που το βασανίζει. Ο πόνος στη στοµατική κοιλότητα εκδηλώνεται µε πυκνή σιελόρροια µε το αντίκρισµα του γεύµατος ή ακόµα και µε τη µυρωδιά του.
Αργότερα αυτό το σύµπτωµα εξαφανίζεται. Το ζώο πλησιάζει το φαγητό του πλέον µε δυσπιστία γιατί ενώ το έχει ανάγκη, ξέρει ότι θα του προκαλέσει πόνο. Αλλά ζώα πιο ευαίσθητα µε τη θέα του φαγητού οπισθοχωρούν και αποµακρύνονται. Αλλά πάλι ζώα καταπίνουν το φαγητό τους για να µην πονέσουν µασώντας.
Θα µπορούσα να γεµίσω σελίδες µιλώντας σας για την διαφορετική γλώσσα µε την οποία εκφράζουν τον πόνο τους τα ζώα. Σας έδωσαν όµως µια ιδέα. Θα επανέλθω σύντοµα µε το ίδιο αντικείµενο.
Χαράλαµπος Ι. Χαραλαµπίδης
Κτηνίατρος